Tip 1 Diyabet: Nedenler, Gelişim Aşamaları ve Risk Faktörleri

Tip 1 diyabet durumunda, vücuttan kaynaklanan bir saldırı sonucu pankreasta insülin üreten beta hücreleri hasar görür. Bu hücreler zarar gördükçe, vücut kan dolaşımına daha az insülin salgılar ve kan şekeri seviyeleri yükselir, böylece tip 1 diyabet oluşur.

Kimler Tip 1 Diyabet Riski Taşır?

Herkes tip 1 diyabet riski taşıyabilir. Ancak bu risk, aile bireylerinde – örneğin anne veya babada – bu otoimmün hastalığın görülmesi durumunda artar.

Tip 1 Diyabetin Bilinmeyen Nedenleri

Tip 1 diyabetin kesin nedenleri hala bilinmemektedir. Genetik yatkınlığın yanı sıra, çocukluk döneminde bazı çevresel faktörlerin tip 1 diyabeti tetikleyebileceği düşünülmektedir. Ayrıca, hayatın erken dönemlerinde geçirilen viral hastalıkların, tip 1 diyabetin ortaya çıkma olasılığını artırdığına dair bulgular da vardır.

Tip 1 Diyabet Riskini Artıran Etmenler

Genetik yatkınlık tip 1 diyabete eğilimi artırabilir. Ancak, genetik yatkınlık her zaman tip 1 diyabetin oluşacağı anlamına gelmez. Hastalığın başlamasına neyin sebep olduğu konusu hala tam olarak bilinmemektedir. Araştırmalar, çevresel faktörlerin ve erken yaşta geçirilen enfeksiyonların hastalığın oluşumunda rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Tip 1 diyabet, otoimmün bir hastalıktır ve kronik bir inflamasyon süreci, insülin üreten beta hücrelerini yok eder. Antikorlar, yabancı maddeleri – örneğin bakteri veya virüs gibi patojenleri – belirlemek için bağışıklık sistemi tarafından kullanılır. Ancak, otoimmün hastalıklarda, vücut kendi hücrelerini hedef alır ve inflamasyonu tetikler.

Tip 1 Diyabetin Gelişimi ve Hastalığın Aşamaları

Tip 1 diyabetin gelişimi genellikle uzun süre alır ve başlangıçta belirgin semptomlar göstermez. Ancak hastalığın gelişimini, antikorların varlığı ve şeker metabolizmasındaki bozuklukları tespit edebilen testler ile izlemek mümkündür. Tip 1 diyabetin gelişimini, doktorlar genellikle üç aşamaya böler:

1. Aşama: Kanda belirli antikorlar bulunur, ancak metabolizmada henüz bir problem görülmez.
2. Aşama: Şeker metabolizmasında bozukluklar görülmeye başlar, ancak genellikle semptomlar henüz görülmez.
3. Aşama: Vücut yeterli miktarda insülin üretemez ve tip 1 diyabetin klinik belirtileri ortaya çıkar.

Tip 1 Diyabetin Kalıtsal Riski

Tip 1 diyabetin kalıtsal yatkınlığı olabilir. Yakın bir akrabada tip 1 diyabet varsa, hastalık riski artar. Eğer her iki ebeveynde de tip 1 diyabet bulunuyorsa, çocuklarda tip 1 diyabet riski %25’e çıkar. Yani, tip 1 diyabeti olan her iki ebeveyne sahip her dört çocuktan birinde tip 1 diyabetin gelişme olasılığı vardır.