Tip 2 Diyabetin Oluşumu ve İleri Aşamaları: Önleme Yolları ve Risk Faktörleri

Tip 2 Diyabet Nasıl Meydana Gelir?

Tip 2 diyabet genellikle uzun bir zaman dilimi içinde ve çoğu zaman kişi herhangi bir rahatsızlık hissetmeden gelişir. Bilim dünyası, bu hastalığa neden olan etmenler üzerine kapsamlı bir araştırma yürütmektedir. Ailevi geçişli risk faktörlerine ek olarak, fazla kilo, hareketsiz yaşam ve sağlıksız yaşam tarzı bu durumun oluşmasında önemli rol oynar.

Tip 2 Diyabet Riskini Hangi Faktörler Artırır?

Tip 2 diyabetin oluşumunu tetikleyen bir dizi faktör bulunmaktadır:

• Ailede yaygın görülen tip 2 diyabet
• İleri yaş
• Fazla kilo, yüksek tansiyon ve yüksek kan yağları (örneğin kolesterol)
• Sağlıksız yaşam tarzı
• Sigara kullanımı
• Hareketsiz yaşam tarzı
• Düşük lifli ve/veya yağlı beslenme
• Gestasyonel diyabet
• Kan şekeri metabolizmasını bozan ilaçlar (örneğin kortizon)
• Diğer hormonal rahatsızlıklar (örneğin polikistik over sendromu)

Tip 2 Diyabette Vücutta Hangi Süreçler Bozulur?

Tip 2 diyabette, insülin vücut hücrelerine karşı etkisini kaybeder. Bu durumda, Langerhans adacıklarındaki beta hücrelerinde üretilen ve insan vücudu için hayati öneme sahip olan insülin, düzgün işleyemez hale gelir.

Gıda alımından sonra insülin, şekerin (glukoz) organlara ulaşabilmesi için kana salınır. Bu organlar karaciğer, kaslar veya yağ dokusu olabilir. Bu şekil de, vücut hücreleri için hayati enerji sağlanmış olur.

Tip 2 diyabette, insülinin işleyişinde iki süreç bozulur:

• İlk olarak, insülinin organların hücreleri üzerinde etkisi azalır veya yetersiz kalır. Bu durumda, hücreler şekeri alamaz ve şeker kan dolaşımında kalır. Bu duruma uzmanlar ‘insülin direnci’ adını verir.
• İkincisi, pankreas kan şekeri seviyesini düşürmek için daha fazla insülin üretmeye başlar. Bu aşırı üretim, beta hücrelerinin tükenmesine yol açar ve sonuçta pankreas yeterli insülini üretemez hale gelir. Bu durum insülin eksikliğine neden olur.

Prediyabet: Tip 2 Diyabetin Sessiz Gelişimi

Tip 2 diyabet, genellikle sinsice gelişir. İnsanlar genellikle hastalığın ön aşaması olan prediyabet dönemini fark etmezler. Prediyabet durumunda kişinin kan şekeri seviyesi yükselir ancak henüz diyabet tanısı konulabilecek kadar yüksek değildir. Ancak, prediyabetli kişilerin tip 2 diyabet geliştirme riski oldukça yüksektir. Yeterli hareket ve kilo kontrolü ile bu durum engellenebilir.

İnsülin Direnci Nedir?

Tip 2 diyabet veya prediyabet durumlarından çok önce genellikle insülin direnci problemi yaşanır. İnsülin direncinde vücut hücreleri – özellikle kaslar, karaciğer ve yağ dokusu – insülin hormonuna yeterince yanıt veremez. Bu durumda, insülin şekeri kandan vücut hücrelerine etkili bir şekilde taşıyamaz.

İnsülin direnci ile kan şekeri seviyelerinin yükselmesi arasında genellikle birkaç yıl hatta on yıllarca süren bir zaman olur. Bu süre zarfında, şeker metabolizması konusunda belirli işlevlerde çok hafif değişiklikler yaşanır.

İnsülin direnci, tip 2 diyabet riskinin yanı sıra yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, yağ metabolizması bozuklukları ve fazla kilo riskini de artırır. Bu durumlar bir arada olduğunda, uzmanlar buna “metabolik sendrom” demektedir.

İnsülin Direnci Nasıl Oluşur?

İnsülin direncinin oluşmasında ailede kalıtsal yatkınlığın olduğu düşünülmektedir. Ancak, belirli yaşam tarzı alışkanlıkları da bu durumu etkileyebilir. Önemli risk faktörleri arasında hareketsiz yaşam tarzı, yanlış beslenme ve fazla kilo bulunur.

Şişmanlık ve hareketsiz yaşam tarzının insülin direncini nasıl artırdığı konusu tam olarak aydınlatılamamıştır. Yapılan araştırmalara göre, insülin direnci olan kişilerde özellikle karın bölgesindeki yağ hücreleri, diğer kişilere göre daha farklı çalışmaktadır.